Blog

Nederland hoort tot de gelukkigste landen ter wereld. Wij geven de kwaliteit van ons bestaan gemiddeld bijna een acht. Volgens andere cijfers echter zijn veel Nederlanders verre van opgewekt. De hoeveelheid antidepressiva die de apothekers verkopen is een indicator van het psychisch lijden. Voor dit middel schrijft de huisarts het vaakst een recept uit.

Al jaren vroeg ik me af hoe het toch komt dat er zoveel antidepressiva worden geslikt. Zijn de mensen zoveel ongelukkiger geworden? Of schrijft de dokter te lichtzinnig zijn recepten voor? Hoe kan deze stoornis een epidemie kan worden in landen waar de levensbehoeften steeds beter vervuld zijn? Hoe kan het dat voldoende voedsel, veiligheid, goede behuizing en medische zorg niet tot een afname van somberheid leidde? Ik vond een boek over deze precaire materie en voor mij een eye-opener: “De Depressie-epidemie” van prof. dr. Dehue.

Dehue gaat in op 3 mogelijke oorzaken waaróm die aandacht toegenomen is, net zoals de middelen voor de strijd tegen depressie (denk aan medicatie, psychotherapie en een hoop alternatieve geneeswijzen):

1: Is het de natuur? “Depressie is een biologisch bepaalde stoornis, die al eeuwenlang bestaat en overal voorkomt, maar pas nu, in rijke landen, goed gediagnosticeerd en behandeld wordt”
Overdenking: bij depressie is er waarschijnlijk sprake van een tekort aan bepaalde stoffen in de hersenen, zoals serotonine en noradrelina. Medicatie vult dit tekort aan, waardoor de klachten afnemen. Echter blijkt dat deze afwijking niet specifiek is voor stemmingsstoornissen, het zijn slechts vermoedens van de wetenschappers!

2: Is het hebzucht? “De sterke toename van depressie is een product van de farmaceutische industrie, die geld en macht vergaart door de bevolking stoornissen aan te praten”
Overdenking: Echter, ook de overheid en het Trimbos instituut heeft campagnes ingezet dat depressie een ziekte is die goed behandeld moet worden. Experimenten laten zien dat de helft van de mensen niet opknapt door een antidepressivum en dat de meerderheid hiervan ook van een placebo zou opknappen.

3: Is het de verwekelijking/machteloosheid/futloosheid? “De verzorgingsstaat met zijn leger aan hulpverleners maken mensen kleinzerig en ontnemen het besef dat geluk om eigen inspanning vraagt”
Overdenking: Inmiddels weten we wel beter.. Als professional met enige werkervaring kan ik beamen dat belangrijke doelen van adequate hulp juist het vergroten van de zelfredzaamheid en zelfstandig functioneren zijn.

4: Is het een epidemie? “Als je niet succesvol genoeg bent, niet ondernemend genoeg, niet outgoing, niet populair en niet weerbaar genoeg bent, is er iets mis en moet je naar de huisarts”
Overdenking: Het boek laat zien dat het een samengaan van verschillende factoren is en stelt er een vierde tegenover: het imago van melancholie en depressie http://www.youtube.com/watch?v=Z1FgHIco0Eg

Is behandeling middels Cognitieve Gedragstherapie het antwoord?
In de huidige Westerse samenleving lijkt depressie niet zozeer een ziekte, liever terughoudend dus met medicatie, maar middels therapeutische behandeling kan er gewerkt worden aan de attitude van een patiënt. Er zijn tal van manieren om tot zelfverbetering te komen. We zouden er goed aan doen het lot in eigen handen te nemen en dingen te doen die goed voor ons zijn zoals sporten en gezond eten. Therapeutische behandeling zoals cognitieve gedragstherapie kan een handje helpen bij het beinvloeden van disfunctionele denkpatronen. De effectiviteit is bewezen in wetenschappelijk onderzoek. Verder zijn er vele alternatieven er op de markt, denk aan: lichttherapie, haptonomie, acupunctuur, hypnotherapie, NLP, Sint Janskruid, omega-3 vetzuren, yoga en je informeren door websites te raadplegen.

Dus tja… medicatie?
Superioriteit van medicatie vergeleken met een placebo is onvoldoende bewezen. Van antidepressiva is zelfs bekend dat ze het risico op suïcide verhogen. Desondanks mag niet besloten dat antidepressiva ineffectief kunnen zijn. Echter, de biologische interpretatie van depressiviteit ontneemt ons niet onze verantwoordelijkheid om aan de eigen attitude te werken. Als een depressie ernstig is en al langer bestaat, kan het zijn dat het niet meer lukt om op eigen kracht uit de negatieve maalstroom te komen. Dan kan altijd nog antidepressiva voorgesteld worden (van het type SSRI).

Boek: Dehue, T. (2008) De Depressie-epidemie. Over de plicht het lot in eigen hand te nemen (Amsterdam: Uitgeverij Augustus)